5 vragen over de familieopstelling

 
5 vragen over de familieopstelling
21 februari 2022 -  6 minuten leestijd
Ben je een pleaser en lukt het maar niet daarvan af te komen? Of bots je altijd met je baas, welke baan je ook hebt? Met een familieopstelling kun je meer inzicht krijgen in vastgeroeste overtuigingen, hardnekkige gedragingen en vaste patronen waarvan je in je dagelijks leven last hebt.

Wat is een familieopstelling?

Een familieopstelling is een therapeutische methode die gebruikt wordt om antwoord te vinden op bepaalde levensvragen, en om hardnekkige overtuigingen en gedragspatronen die iemand onbewust en onbedoeld in de weg zitten te doorbreken. De methode is gebaseerd op het idee dat die overtuigingen en patronen te herleiden zijn tot je ‘familiesysteem’, waarin iedereen een vaste plek heeft.

Familieopstellingen als therapeutisch middel heeft zijn oorsprong in Zuid-Afrika, waar bepaalde stammen met opstellingen werkten. De Duitse psychotherapeut Bert Hellinger kwam er door zijn werk in Zuid-Afrika mee in aanraking en introduceerde familieopstellingen in de westerse wereld. Hij gebruikte de methodiek als toevoeging aan het systemisch werken, een vorm van therapie waarbij iemands naasten worden betrokken. Eind jaren ’90 werd de methodiek steeds populairder.

Voor wie zijn familieopstellingen geschikt?

Vaak wordt bepaald gedrag doorgegeven van generatie op generatie. Ook als je van plan bent het met jouw kinderen anders te gaan doen, betrap je jezelf erop toch weer dezelfde manieren te gebruiken als bijvoorbeeld je ouders om met emoties om te gaan, of met conflicten.

Of je hebt in je leven bepaald gedrag ontwikkeld dat jouw ontwikkeling in de weg staat, maar het lukt je niet om ermee te stoppen. Je bent bijvoorbeeld altijd voor anderen aan het zorgen en verwaarloost jezelf. Of je hebt vaak moeite met autoriteit.

Voor iedereen die vastloopt in zijn leven, last heeft van steeds terugkerende, negatieve gedachten en gedragingen, kan een familieopstelling een doeltreffend middel zijn. Om jezelf en anderen beter te begrijpen, anders te gaan kijken en denken, en om die hardnekkige patronen te doorbreken. Een opstelling volgens de methode van Bert Hellinger kan ook een zinvolle aanvulling zijn op therapie.

Bij welke vragen kan een opstelling helpen?

Opstellingen zijn met name geschikt bij vragen die je al langer bezighouden of waarmee je niet verder komt. Je kunt hierbij denken aan:

  • Hoe kan ik ervoor zorgen dat ik me alles minder aantrek en niet overal verantwoordelijk voor voel?
  • Ik voel me vaak eenzaam en mis verbinding met de mensen om me heen. Hoe kan ik dit oplossen?
  • Wat kan ik doen om meer rust in mezelf te vinden?
  • Waarom loop ik steeds tegen dezelfde problemen aan?
  • Wat kan ik doen om de terugkerende ruzies met mijn partner te doorbreken?
  • Ik heb moeite met het aangaan van relaties. Wat kan ik daaraan doen?

Hoe werkt een familieopstelling?

Klassieke familieopstellingen vinden plaats met een groep onbekende mensen. Als jij aan de beurt bent om een opstelling te doen, begin je met een vraag, over iets wat je al langer bezighoudt. Daarna wijs je onder begeleiding van een therapeut of begeleider mensen uit de groep aan. Deze zogenaamde representanten vertegenwoordigen je familieleden – of belangrijke elementen uit je leven, zoals je geboorteland of huis waar je opgroeide.

Je plaatst hen in de ruimte en probeert daarbij op je gevoel af te gaan: waar voelt het goed om iemand neer te zetten? Hoe staan ze ten opzichte van elkaar? Waar staat je moeder, waar je vader, broers, zussen, opa’s en oma’s? Er ontstaat een groot tableau vivant, een levende familiefoto.

Behalve voor een groepsopstelling kun je ook kiezen voor een individuele opstelling, waarbij er dus geen andere mensen als representanten bij aanwezig zijn. Er wordt dan bijvoorbeeld gebruik gemaakt van poppetjes, vloerankers of andere elementen.

Wat vertellen familieopstellingen precies?

De plek waar de mensen staan in de ruimte en ten opzichte van de andere opgestelde personen of elementen, brengt meestal veel dynamiek teweeg. Bert Hellinger heeft het over het ‘wetende veld’, waarbij er een overdracht van emoties lijkt plaats te vinden.

Op het moment dat de therapeut of begeleider hun dat vraagt, vertellen de representanten wat zij waarnemen op hun plek . Soms voelen zij angst, verdriet en onbehagen, soms juist blijdschap en geluk. Soms vinden ze zelf de plek waar ze staan niet goed voelen en willen ze bewegen. Jij neemt waar wat er gebeurt.

Wat levert een familieopstelling op ten opzichte van elkaar?

Het doen van opstellingen geeft veel inzichten. In je eigen gedrag, en in dat van de mensen om je heen. Direct zichtbare relaties tussen familieleden en de eventuele knelpunten daartussen worden duidelijk. De plek die je zelf in de groep inneemt, ga je beter begrijpen. Daardoor kun je er anders naar gaan kijken, en verandert je gevoel erover. Soms kies je daarna bewust voor ander gedrag.

Zichtbare relaties tussen familieleden

Zo kan een opstelling je bijvoorbeeld laten zien dat jij op de plek van je moeder bent gaan staan, en taken die eigenlijk onder haar vallen, hebt overgenomen. Door bewust op je eigen plek als kind te gaan staan, wordt je neiging om die verantwoordelijkheid te nemen kleiner.

Knelpunten daartussen te herkennen

Soms zijn de effecten subtiel, op gevoelsniveau. Soms worden door een opstelling concreet knelpunten herkend, conflicten opgelost, relaties hersteld en destructief gedrag beëindigd. Omdat er bij de representanten zelf ook veel gebeurt, ervaren ook zij veranderingen.

Aan de slag met een gespecialiseerde coach

Wil jij meer inzicht krijgen in vastgeroeste overtuigingen? Of zijn er andere zaken in je leven waar je constant tegenaan loopt en je de herkomst graag van wilt weten? Dan is een familieopstelling zeker wat voor jou.

Laat je hierin goed begeleiden door een gespecialiseerde coach, want dat leidt tot de beste inzichten en veranderingen. Op Coachfinder vind je meer dan 200 kwalitatieve coaches die gespecialiseerd zijn in opstellingen.

Je kunt op zoek gaan naar je ideale coach door een korte vragenlijst in te vullen. Binnen slechts twee minuten worden je drie beste matches getoond. Of je zoekt via het coachoverzicht en gebruikt de filters om je ideale match te vinden. De eerste kennismaking is altijd gratis.

Geef bij je kennismaking direct aan wat je vraag is en dat je aan de slag wilt met opstellingen. Zo kun je bij de start van je coachtraject het meeste uit je eerste sessie halen.

Disclaimer: In psychologische vaktijdschriften en boeken is veel geschreven over de grondslag en de effecten van familieopstellingen. Zowel door Bert Hellinger zelf als door honderden vakgenoten, zoals psychiaters, artsen, psychologen, hulpverleners, biologen, organisatieadviseurs en opleiders. Daarbij gaat het vooral om uitleg van het fenomeen systeemopstellingen en systemisch werken, de verhalen van deelnemers, casestudies en ervaringen rond dit thema. Maar hard wetenschappelijk bewijs voor de werking van familieopstellingen is er niet.

familieopstelling
coachmethodiek