Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een derde generatie gedragstherapie die – in tegenstelling tot voorgangers in de gedragstherapie, waaronder Cognitieve Gedragstherapie (CGT) – de focus legt op acceptatie in plaats van verandering. Het tweede aspect van ACT, commitment, gaat over het investeren in dat wat werkelijk belangrijk is voor de coachee. De basis van ACT is terug te voeren op Relational Frame Theory (RFT), een theorie over hoe mensen verbanden leggen.
1. Durf je de geluksmythes te laten varen?
De wereld is gebouwd op het idee van geluk. De meeste van ons zien geluk als een van de belangrijkste dingen om naar te streven in het leven. Als we gelukkig zijn, dan zitten we goed. Dat streven naar geluk, zonder duidelijke weergave van wat gelukkig zijn precies inhoudt, brengt ironisch genoeg veel ongelukkigheid met zich mee. Onze pogingen om alles te vermijden wat we als negatief of onprettig ervaren, helpt alleen maar op de korte termijn.
Ongewenste gedachten en gevoelens
Acceptance and Commitment Therapie is bedoeld om te helpen belemmerende gedachten en gevoelens er te durven laten zijn. In plaats van emoties en ideeën die we liever niet ervaren te vermijden, is ACT erop gericht ons te leren er ruimte voor te maken en te accepteren dat ze er zijn.
ACT kun je in die zin zien als een vorm van positieve psychologie, waarbij de nadruk niet ligt op het veranderen van negatieve patronen, maar die leren ervaren als onderdeel van het bestaan dat niet hoeft te worden weggepoetst. De pijler ‘acceptatie’ wordt daarom vaak als de belangrijkste gezien. Daarin herken je wellicht ook direct aspecten van het ‘zusje’ van ACT, namelijk Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT).
2. Ben je bereid om je analyseknop uit te zetten?
De meeste mensen spenderen veel tijd met het analyseren van wat ze denken. Ze proberen het te verklaren, met als gevolg dat hun eigen gedachten als het ware met ze versmelten. Dat wordt in ACT aangeduid met de term ‘fusie’. Daartegenover staat ‘defusie’. Defusie gaat over het loskomen van je gedachten. Door je gedachten niet langer als onderdeel van jezelf te zien, creëer je ruimte om zonder deze oordelen te onderzoeken wat voor jou echt van belang is. Acceptance and Commitment Therapie kan helpen de analyseknop die we allemaal hebben te accepteren, met als gevolg dat we deze kunnen uitzetten.
3. Wil je het echte werk overlaten aan je coachee?
Als coach ben je vast en zeker gewend aan het feit dat een coachingstraject veel meer inhoudt dan praten met je coachee. Met oefeningen en opdrachten help jij jouw coachee zich pas echt verder te ontwikkelen. Een van de belangrijkste uitgangspunten van ACT is het belang van het ontdekken van waarden: het onderzoeken wat iemands leven zinvol maakt. Door te ontdekken welke waarden van belang zijn, kun je actie ondernemen op basis van je waarden. In ACT therapie wordt dat ’toegewijd handelen’ genoemd, en hierin wordt het ‘commitment’-stuk van ACT zichtbaar.
Dat betekent natuurlijk dat er van jou als coach ook een stuk acceptatie en commitment wordt gevraagd: het durven loslaten van de coachee en hem of haar het echte werk te laten verzetten.
Creatieve hopeloosheid
Een belangrijk begrip dat je zult tegenkomen wanneer je je gaat bezighouden met ACT is ‘creatieve hopeloosheid’. Om te onderzoeken welke waarden iemand heeft en om tot een bepaald actieplan te komen, is het van belang stil te staan bij wat het vermijden van bepaalde emoties allemaal heeft gekost en heeft verhinderd. Bewustwording van het proces van vermijding is noodzakelijk om tot acceptatie en commitment te komen.
Als coach zit de uitdaging niet alleen in het onderzoeken van de waarden van je coachees, maar ook in het boven water krijgen van wat hen in het verleden heeft tegengehouden en blijft tegenhouden.
4. Spreekt het je aan om speels en intuïtief te werken?
Als het om onze gedachten gaat, is Acceptance and Commitment Therapie erop gericht ons te laten zien dat we die niet al te serieus moeten nemen, niet als uitingen van onze innerlijke kern; we moeten ze eerder zien als wolken die voorbijdrijven. Om psychologische flexibiliteit te bereiken, het overkoepelende doel van ACT, moet een coachee leren afstand te nemen van de beperkingen die hij of zij zichzelf met zijn of haar gedachtegang oplegt.
Coachees hierin begeleiden betekent ook: het aandurven om op speelse en intuïtieve wijze te werken. Dat kan onder meer door het gebruik van metaforen: een veelgebruikte tool in ACT, die je ook in veel ACT-opleidingen of cursussen terug ziet komen.
5. Ben je bereid om jezelf overbodig te maken?
Je cliënt echt helpen draait uiteindelijk nog het meest om jezelf overbodig maken. Als je de psychologische flexibiliteit bij je cliënt vergroot, is hij of zij uiteindelijk beter bestand tegen de minder leuke kanten van het leven: de coachee heeft een dikkere huid gekregen. maar hoewel de cliënt bij jou als coach voor hulp komt, is het natuurlijk niet de bedoeling dat hij afhankelijk van jou wordt voor die flexibiliteit. De taak van elke goede therapeutische relatie is dat de grenzen en de mate van inspanning van beide partijen duidelijk en in balans is.
De toegewijde actie, een belangrijk aspect in Acceptance and Commitment Therapie, ligt in principe bij de coachee. Die moet op basis van eigen waarden handelen, voor dat wat belangrijk voor hem is. Als coach is jouw taak dan ook meer ondersteunend dan sturend. Dat is een belangrijk onderdeel van de ACT-methodiek.
Onderzoeken of een ACT opleiding wat voor je is?
Met de training ‘Coachen met ACT: past dat bij me?‘ kun je aan de hand van deze vijf vragen, oefeningen en de pijlers van ACT onderzoeken of coaching op ACT iets voor jou is. De training bestaat uit vijf online sessies. In iedere sessie staat één van de vijf vragen uit dit stuk centraal.
In deze ACT training wordt stilgestaan bij de theorie, bij de belangrijkste principes ervan en hoe je dit in je coachingspraktijk kunt toepassen. In de cursus worden oefeningen besproken die je in coachingstrajecten kunt doen met cliënten; er worden verhalen gedeeld en demonstraties gegeven door coach Daniella Zwaaf, die ruime ervaring heeft met ACT.
Deze training kan dan ook niet alleen gebruikt worden om te onderzoeken of ACT iets voor je is, je ontwikkelt ook vaardigheden die je meteen als coach in de praktijk kunt toepassen.
Zo snel mogelijk beginnen? Meld je dan nu aan.
