Je eenzaam voelen kan iedereen overkomen en iedereen heeft wel eens een periode waarin men zich eenzaam voelt. Er zijn vier verschillende signalen die een rol kunnen spelen bij je eenzaam voelen. De onderstaande signalen kunnen voor de buitenwereld een teken zijn dat eenzaamheid een rol speelt.
Herkennen waarom je je eenzaam voelt
- Lichamelijke signalen zoals verslechterde zelfzorg, vermoeidheid, hoofdpijn, verhoogde spierspanning, gebrek aan eetlust.
- Psychische signalen zoals negatief zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen, gevoelens van zinloosheid en uitzichtloosheid, gevoelens van verlatenheid, teleurstelling, verdriet, boosheid, emotionele instabiliteit en verlies van vertrouwen in andere mensen.
- Sociale signalen zoals weinig sociale contacten, missen van sociale steun.
- Gedragsmatige signalen zoals gebrek aan sociale vaardigheden, mensen op afstand houden, claimgedrag, op zichzelf gericht zijn, overmatig gebruik van verdovende middelen of verslaving.
Voor jezelf is het vaak moeilijker te zien en het is altijd een combinatie van meerdere signalen uit bovenstaand rijtje. Als je er last van hebt, dan is het tijd om er iets aan te doen. Het goede nieuws is dat er veel te doen is om gevoelens van eenzaamheid te bestrijden. Blijf er niet mee lopen en zoek hulp hierbij.
Wat is de reden dat jij je eenzaam voelt?
Eerst moet je onderzoeken wat je precies mist. Is het emotionele eenzaamheid? Gaat het om sociale contacten, gebrek aan betekenisvolle relaties, of speelt er een zingevingsvraagstuk? Sociale eenzaamheid ervaar je door gebrek aan gezelschap. Zoek je dan bijvoorbeeld gezelschap om leuke dingen mee te ondernemen of heb je diepere verbinding nodig om bijvoorbeeld je gevoelens mee te kunnen bespreken.
Is er een recente aanleiding of een oud patroon dat jou belemmert om je onder de mensen te begeven? Vind je het moeilijk om zomaar een praatje te maken met een vreemde (op straat, in de winkel), ben je verlegen of ben je misschien bang dat anderen jou zullen bekritiseren?
Vragen die je jezelf kan stellen
- Hoe lang heb je last van eenzame gevoelens?
- Wat heb je al gedaan of geprobeerd om te kijken hoe je kunt omgaan met eenzaamheid?
- Waar ligt jouw behoefte? Leuke dingen ondernemen met anderen of een wezenlijk en diep contact met iemand;
- Bij je eenzaam voelen kan je kijken wat je mist op dit moment;
- Hoe zou jouw leven eruitzien als je je niet meer zo eenzaam zou voelen. Wat zou er dan kunnen gebeuren?
- Ben je “bang” dat iemand jou niet leuk genoeg vindt om mee om te gaan? Ligt er kritiek op de loer?
- Hoe streng ben je voor jezelf? En hoe zou het zijn als je wat zachter voor jezelf bent?
Als er sprake is van een negatief zelfbeeld, dan kan dat door eenzaamheid verergeren en kan je zelfs in een neerwaartse spiraal terechtkomen. Juist dán is het belangrijk om aansluiting te zoeken bij andere mensen – blijf dingen ondernemen. Ondertussen is het zaak om te kijken waar jouw negatieve zelfbeeld vandaan komt, hoe oud het is en hoe je het kan herkennen om er vervolgens mee om te gaan. Dus niet bij de pakken neerzitten, maar juist actie ondernemen.
Functie van eenzaamheid
Vaak is een gevoel van eenzaamheid ontstaan in de tijd die achter je ligt en mogelijk heeft eenzaamheid en isolatie toen een functie gehad (denk bijvoorbeeld aan; niet hoeven deelnemen aan een nare dynamiek binnen het gezin, het vermijden van kritiek van anderen, ontlopen van boosheid van anderen, etc.).
Waar de eenzaamheid in het verleden een functie heeft gehad, kan het zijn dat er in je huidige leven, op dit moment, geen noodzaak meer voor is. Dat is precies het moment dat je in de knoop kan raken: een oud (dienend) patroon verliest zijn waarde en functie, dan kan je in de war raken; “ik wil dat gevoel niet meer, maar hoe moet dat en wat gebeurt er dan”. Je begint ergens te voelen dat je het anders wil gaan doen, dat er andere verlangens in je leven ontstaan. Maar het oude patroon van je verstoppen en eenzaam voelen is hetgeen je het beste kent.
Op dit punt is er een verlangen naar verandering aan het ontstaan. Samen onderzoeken en kijken naar het oude patroon, de functie ervan is vaak voldoende om inzicht te krijgen en daardoor op je eigen pad naar de toekomst te kijken.
Tips en adviezen
- Maak dagelijks een praatje met een vreemde (in het openbaar vervoer, op straat of in de winkel). Als je dit lastig vindt, begin dan met een groet en een glimlach, je zal zien dat er dan altijd contact ontstaat en je voelt je gezien.
- Heb aandacht voor elkaar en toon interesse, dan ontstaat er altijd een contact waarin verbinding mogelijk wordt.
- Kijk eens in je (oude) contacten/vrienden of daar iemand bij zit om weer eens mee af te spreken.
- Wil je graag in gezelschap vertoeven; sluit je aan bij een sportclub, leesclub of word vrijwilliger. Zorg dat het aansluit bij jouw belangstellingen.
- Social Media; dit kan een uitkomst bieden om mensen te ontmoeten via bijvoorbeeld dating sites, op zoek te gaan naar vrijwilligerswerk in de omgeving.
- Ga praten over wat je bezighoudt, wat je graag zou willen. Praat hierover met mensen die je vertrouwt en waarbij je je veilig voelt. Dit kan iemand zijn op je werk of binnen je privéleven. Het kan zo maar zijn, dat jouw gevoelens van eenzaamheid herkend worden door anderen. Het besef dat jij niet de enige bent, kan al verlichting brengen.
Je kan gaan praten met de huisarts, een vertrouwenspersoon op je werk, een professional coach, etc.
- Tegen emotionele eenzaamheid – blijf niet met jouw gevoelens van eenzaamheid zitten; ze maken je niet blij. Probeer daarom positieve ervaringen opdoen. Jezelf terugtrekken versterkt negatieve gedachtes.
- Tenslotte: alles begint met zelf actie nemen. Start met kleine stappen (bellen/appen) en spreek dan met mensen af. En vraag om hulp.
Kun je sociale eenzaamheid oplossen?
Lukt zelf actie ondernemen niet, dan kan een gesprek met bijvoorbeeld een coach goed zijn. Dit is dan een vertrouwd gesprek buiten je werk/privéleven, waarbij echt gekeken kan worden waar de wortels van je eenzaamheid zitten en wat je kan doen om er geen last meer van te hebben. Is er naast eenzaamheid ook sprake van depressieve gevoelens? Neem dan altijd contact op met je huisarts.
Een wetenschappelijke onderbouwde techniek die vaak gebruikt wordt is de Transactionele Analyse (TA). Met transactionele analyses kun je belemmerende overtuigingen uit je kindertijd ombuigen, zodat je meer vrijheid ervaart in de keuzes die je maakt. Met behulp van deze methode onderzoek je eerst op basis van welke ‘script’ – zoals zo’n overtuiging wordt genoemd – je nu bepaalde keuzes maakt. Denk aan een script als: ‘Als ik niet in contact ga, dan kan ik ook geen gedoe veroorzaken’ of: ‘Ik ben niet interessant voor anderen’.
Heb je eenmaal helder waarom je je eenzaam voelt en welke overtuigingen je belemmeren, dan kun je ze aanpakken met bijvoorbeeld het Volwassene-Ouder-Kind-model. Daarbij wordt gekeken naar welke rollen – oftewel ‘egoposities’ –je gedurende een dag inneemt. De Ouder kan zowel Kritisch als Voedend (helpend) zijn, het Kind kan Aangepast zijn (gericht op anderen of zich juist verstoppen), maar ook Vrij (gericht op zichzelf).
Samen aan de slag
Lukt het niet om van het eenzame gevoel af te komenof weet je niet hoe je met eenzaamheid moet omgaan? Als coach en als mens ben ik bekend met eenzaamheid. De gebeurtenissen in mijn leven hebben mij bij tijd en wijle erg eenzaam gemaakt, dacht ik altijd. Het blijkt echter te gaan op mijn reactie op die gebeurtenissen (wegkruipen, onzichtbaar worden, het lot dragen voor de ander). Dat heeft mij geleerd om bij jezelf te mogen blijven en daarmee kan ik jou helpen. Misschien kan een coach jou verder helpen. Je bent welkom voor een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek met mij of een van de andere coaches van Coachfinder.
